Қазіргі әлемде орнықты даму жай ғана жаңа тренд емес, ірі компаниялар қызметінің негізгі қағидатына айналуда. Экология мен қоғамға жауапкершілікпен қарау өнеркәсіптік прогресс пен планетаны күту арасындағы тепе-теңдікті сақтауға мүмкіндік береді.
Eurasian Resources Group (ERG), әлемдегі жетекші металлургиялық компанияларының бірі, бизнестің тұрақты даму мүддесінде қалай әрекет ете алатынының мысалы болып табылады. 2018 жылы «Жасыл металлургия» бағдарламасы аясында компанияның экологиялық стратегиясы енгізілді. Бұл жай ғана құжат емес, бірқатар іс-шаралар жоспары: 2030 жылға дейін ERG экологиялық жобаларға 228 млрд. теңге инвестициялауды жоспарлап отыр.
Бұл сандардың артында не тұр? Қоршаған ортаға әсерді азайтуға бағытталған нақты міндеттемелер мен мақсаттар. Атап айтқанда, ERG қатты заттар шығарындыларын 56% төмендетуге, ластаушы заттардың шығарындыларын 30% азайтуға және су тұтыну көлемін 33% қысқартуға бағытталған. Негізгі экологиялық жобалар топтың негізгі кәсіпорындары орналасқан Павлодар облысында шоғырланған.
Осылайша, стратегияны іске асырудың бірінші кезеңіндегі басым бағыттардың бірі қатты заттар шығарындыларының деңгейін әлемдік стандарттар деңгейіне дейін төмендету болып табылады. Бұл «Қазақстан алюминийі», «Қазақстандық электролиз зауыты», «Еуроазиялық энергетикалық корпорация» және «Ақсу ферроқорытпа зауыты» сияқты кәсіпорындарға қатысты.
Жасыл металлургияға стратегиялық бағдарлау ERG-ның экологияға жауапкершілікпен қарауын ғана емес, сонымен қатар компанияның тұрақты даму — бұл бүкіл Қазақстанның қолайлы болашағына ұзақ мерзімді инвестициялар деген сенімін атап көрсетеді.
Шламды қалдықтарды қайта өңдеу: ERG-ның экология мен тұрақты дамуға инновациялық тәсілі
Жаһандық экологиялық трендтер мен үнемі қатайып келе жатқан стандарттардың қысымымен өнеркәсіптік компаниялар қалдықтарды азайтып қана қоймай, жинақталған қалдықтарды өңдіріске қайтару міндетін жиі қойып келеді. ERG осы бағытта үлкен қадамдар жасауда.
Дөң тау-кен байыту комбинатында жыл сайын 900 мың тоннаға жуық шламды қалдықтар пайда болады, ал қазірдің өзінде жиналған шламдардың жалпы көлемі 14,5 млн. тоннаға жетті. Бұл қалдықтада бұрын сұранысқа ие болмаған деп саналған хром оксидінің едәуір қоры бар. Тамыз айының 2023 жылы ERG оларды қайта өңдеу мақсатымен «ERG Green» зауытын іске қосты. Зауыт шламды қайта өңдеудің ауқымды бағдарламасының бірінші кезеңі болып табылады.
Бағдарлама төрт негізгі қадамды қамтиды:
1. Шламды қайта өңдеуге арналған байыту фабрикасын салу. Бұл фабрика хром оксидін алу үшін гравитациялық байыту әдісін қолданады. Мұндай тәсіл бұрын еш жерде қолданылмаған және құрамында кемінде 48,5% хром оксиді бар концентрат алуға мүмкіндік береді.
2. Қалдықтарды флотациялық байыту учаскесін салу. Бұл жобаның мақсаты — өндіріс қалдықтарынан құнды хром өнімін алу.
3. Кенді байыту және түйіршіктеу фабрикасының қалдықтаын байыту. Бұл жоба фабрика шламдарынан хром оксидін алуды көздейді, бұл қосымша 600 мың тоннаға дейін шламды өңдеуге мүмкіндік береді.
4. Ұсақ дисперсті шикізатты брикеттеу учаскесін салу. Мұнда концентраттан брикеттер суық әдіспен жасалады, бұл зауыттардың бөлшектелген шикізатқа деген қажеттіліктерін қанағаттандырады.
«ERG Green» бағдарламасына инвестициялар 96 млрд. теңгені құрайды (оның ішінде 50 млрд. астамы — соның ішінде Қазақстанның Даму Банкі кредит берген фабриканың құрылысына), бұл 400 жаңа жұмыс орнын құруға мүмкіндік береді.
Осы бағдарламаны іске асырудың арқасында ERG бұрын жинақталған қалдықтардың көлемін едәуір қысқартып, қайта өңдеуді жылына 2,2 млн. тоннаға дейін ұлғайта алады. Бұл тек экономикалық пайда ғана емес — жыл сайын 10 млрд. теңге салық, сонымен қатар өңірдің экологиялық әл-ауқатына қосқан үлесі.
Қазақстандық кәсіпорындарды экологиялық жетілдіру
Қазіргі заманғы өндіріс экологиялық стандарттарды ескермей өмір сүре алмайды. Топ өз кәсіпорындарын жетілдіруге белсенді инвестиция салуда, бұл зиянды заттар шығарындыларының айтарлықтай төмендеуімен расталады. Осылайша, жаңа сүзгілердің арқасында 2030 жылға қарай қатты заттар шығарындыларын 56%-ға қысқарту жоспарлануда.
Павлодардағы жобалар
Павлодар алюминий зауытында еуропалық экологиялық стандарттарға қол жеткізуге бағытталған электрлік сүзгілерін ауқымды ауыстыру жүріп жатыр. ThyssenKrupp неміс компаниясының инновациялық гибридті сүзгілері атмосфералық шығарындыларды қатты заттардан 99,99% тазартуға мүмкіндік береді.
ЖЭО және күлді ұстау
ERG компаниясының тағы бір маңызды бастамасы — «Қазақстан алюминийі» АҚ ЖЭО-да күл ұстайтын бес қондырғыны қайта құру. Redecam итальяндық сүзгілерін орнату пилоттық жобасын кеңейту жоспарлануда, оған шамамен 26 млрд. теңге инвестицияланады.
Ақсу және Ақтөбе ферроқорытпа зауыттары
Ақсу ферроқорытпа зауытында және Ақтөбе зауытында орнату процесінде іске қосылған заманауи газ тазарту кешендері тиімділік дәрежесін 99% дейін көрсетеді. Бұл ERG компаниясының қоршаған ортаға экологиялық әсерді азайтуға деген ұмтылысының тағы бір дәлелі.
Промгаздарды кәдеге жарату арқылы Қазақстанның тұрақтылыққа жолы
Бүгінгі таңда көптеген компаниялар бизнесті жүргізіп қана қоймай, планетамыздың болашағына қамқорлық жасау қажеттілігін мойындайды. Өнеркәсіптік газдарды энергетикалық кәдеге жарату тек технология ғана емес, бұл тұрақты даму әлеміндегі жаңа сөз. Бұрын еш пайдасыз жағылған өндіріс қалдықтары бүгінде құнды ресурсқа айналуда. Осы әдісті қолдана отырып, ERG электр және жылу энергиясын өндіреді, ол өнімнің көміртегі ізін азайтады. Бұл экспортқа жаңа жол ашады, мұнда көміртекті тиімді өнім маңызды болып саналады.
Экологиялық артықшылықтардан басқа, кәдеге жарату станциялары экономикалық пайда әкеледі. Жел немесе күн энергиясынан айырмашылығы, кәдеге жарату станциялары электр энергиясын өндірудің тұрақтылығы мен болжамдылығына ие.
ERG өз көзқарасын жаңа бағытқа, Ақтөбе ферроқорытпа зауытында ферроқорытпа газын толық кәдеге жаратуға бағыттады. Бұл көміртегі ізі жоқ өнімдерді жасаудың тағы бір қадамы.
Қазақстандағы металлургия қалдықтарына қайта қарау
ERG 2019 жылы «ERG Recycling» ЖШС компаниясын құра отырып, Қазақстандағы қалдықтарды басқару революциясына белсенді қатысты. Бұл бастама қалдықтарды басқарудың дәстүрлі тәжірибелеріне қайта қарауға және ресурстарды үнемдеудің инновациялық тәсілдерін енгізуге бағытталған.
«ERG Recycling» ЖШС қалдықтарды, оның ішінде техногендік минералды түзілімдерді, шлактарды, шламдарды, шаң мен күлді кешенді қайта өңдеуге маманданған, бұл тұтастай алғанда ESG тұрақты даму тұжырымдамасын қолдайды. Негізгі мақсат — қолжетімді шикізатты барынша пайдалану және қалдықтарды азайту.
ERG Recycling алдына қоятын негізгі міндеттердің қатарында жоғары тиімді өндірістік қуаттарды құруды, байытудың жаңа технологияларын әзірлеуді, қосымша құны жоғары өнімді алу үшін терең өңдеуге көшуді, сондай-ақ бұрын өндірілген шикізатты кешенді пайдалануды атап өткен жөн.
Қиындықтар мен кедергілер
ERG өз экологиялық стратегиясын жүзеге асыруда белгілі бір қиындықтар бар. Оларға логистика мен жабдықтауға байланысты қиындықтар кіреді, бұл жобалардың уақыты мен құнына әсер етуі мүмкін. Сондай-ақ, компания мемлекеттік реттеу тарапынан, әсіресе жобаларды мемлекеттік экологиялық сараптамадан өткізу және келісу бөлігінде көп уақыт алатындығына назар аударады. ERG экологиялық жағдайды жақсартуға бағытталған жобалар үшін процедураларды жеңілдету қажеттілігін атап көрсетеді.
Инновациялар мен ғылыми зерттеулердің рөлі
ERG ғылыми-зерттеу инжинирингтік орталығы жаңа идеяларды коммерцияландырумен және серпінді жобаларды іске асырумен белсенді айналысатын топтың инновациялық алаңы ретінде қызмет етеді. Орталық БҰҰ-ның Тұрақты даму мақсаттарына бағдарлана отырып, жаңа идеяларды әзірлеу кезінде экономикалық және экологиялық өлшемдерді қарастырады.
Қазіргі уақытта жүзеге асырылып жатқан негізгі жобалардың ішінде феррохром өндірісінде көміртегі ізін азайту, шлактарды тиімді өңдеу және темір рудасын ұсақтаудың энергия тиімділігін арттыру технологияларын әзірлеуді атап өткен жөн. Сонымен қатар, топ өз активтеріндегі артық электр энергиясы мен жылуды жою жолдарын белсенді түрде іздеуде. Бұл инновациялар компанияға тұрақтылық қағидаттарына сәйкес келетін ұзақ мерзімді дамуы үшін тұрақты жағдайлар жасауға мүмкіндік береді.
ERG өз стратегиясы мен қызметіне тұрақтылық принциптерін белсенді түрде енгізеді. Бұл ретте туындайтын сын-қатерлерді олар мойындайды және оларды шешуге, сондай-ақ, өздерінің ESG-бастамаларын іске асыру үшін үнемі инновациялар мен ғылыми зерттеулерге инвестиция салуға дайын.
«ERG-де біз болашақты ESG объективі арқылы көреміз. Біздің стратегиямыз еңбек қорғауды, экологияны және бизнес-процестердің жоғары стандарттарын біріктіре отырып, қызметіміздің әрбір бұрышын қамтиды. Біз тек жай ғана ESG қағидаттарын ұстанбаймыз — біз олармен өмір сүріп, аймақтарымыздың өсуі мен өркендеуіне ықпал етеміз», - деді ERG Директорлар кеңесінің төрағасы Александр Машкевич.
