Үстірт табиғи мемлекеттік қорығы

Үстірт табиғи мемлекеттік қорығы Маңғыстау облысының Қарақия ауданында орналасқан. Ол 1984 жылы, 12 шілдеде ашылды. Қорықтың жалпы ауданы – 223 342 га.
Қорық аумағының рельефінің ерекшелігі – эолдық рельефтік формалардың, құрғақ арналардың, кең құрғақ ойпаттардың, тегіс сазды кеңістіктердің болуы. Бор шөгінділері кең таралған. Үстірт қорығы кейбір жағдайларда өте үлкен мөлшерге жететін көптеген ағынсыз ойпаттармен сипатталады. Олардың қатарына 2000 км2 аумақты алып жатқан Барсакелмес ойпаты жатады.

Ең кіші ойыс – ауданы 45 км2 Шахпахты. Ойыстардың түбі тұтқыр тұзды батпақ, сондықтан оларды айналып өту мүмкін емес. Ойыстардың өсімдіктеріне келетін болсақ, ол негізінен жартылай бұта мен бұталардан тұрады, мысалы, Лессинг шатырағы және критможапырақты адыраспан. Сонымен қатар жергілікті рельефке төбешіктер мен шоқалақтар да тән.

Үстірт табиғи қорығының аумағында құрғақ климат басым. Оның жазы ұзақ және ыстық. Жылдың ең жылы айы болып табылатын шілдеде термометр бағанасы «плюс» белгісімен 26-28 С дейін көтеріледі. Қыс жылы және қысқа, қаңтардың орташа температурасы -2-ден -5 С-қа дейін.

Үстірт табиғи мемлекеттік қорығы және оның флорасы мен фаунасы

Үстірт табиғи қорығының өсімдіктер әлемі жоғары түтікті өсімдіктердің 600 түрімен бай. Көкпек, таспашөп, сораң, жусан ең көп таралған.

Қазақстанның Қызыл кітабының қорғауында өсімдіктердің мынадай түрлері бар: берік сүттіген, критможапырақты жұмсақжемiс, хиуа сораңы, тіссіз қатран. Үстірт қорығының барлық жерінде сарсазан, бұйырғынды, жусан жартылай бұталары бар.

Жергілікті фаунада құстардың 111 түрі, 45 – сүтқоректілер, 22 – бауырымен жорғалаушылар, 1 – қосмекенділер бар. Қазақстанның Қызыл кітабына келесі түрлер енгізілген: қарабай, қара бауыр бұлдырық, жылан жегіш, жек дуадақ, үкі, бүркіт, дала қыраны, жұртшы, лашын, иетелгі, қоқиқаз, гепард, ақбауыр жарқанат, итаю, шағыл мысық, шұбар күзен, сабаншы, қарақал, қара кұйрық, төрт жолақты жылан және басқалар.

Қорықтың орнитофаунасының типтік өкілдеріне бозторғайлар (кішкентай және сұр), тасшымшық (қасқа, шыбшың, шөл), тазқара, жылан жегіштер, жұртшылар, тасторғайлар, көк кептер, қара сұрқарлығаштар, қасқа тасшымшық, сандуғаш, сарғалдақ сұлыкеш және басқалар жатады.