Сайрам-Өгем ұлттық паркі

​География

Ұлттық парктың аумағы әртүрлі кіру режимдері бар үш аймаққа бөлінген: қорық режимі (кіру жабық), туристік және рекреациялық.

Ұлттық парктің аумағында мынадай туристік нысандар орналасқан: Сайрам шыңы, оның биіктігі теңіз деңгейінен 4236 м биіктікте; Қырық қыз жартастары; Мақпал көлі теңіз деңгейінен 2100 м биіктікте орналасқан; Сусыңген биік таулы көлі (теңіз деңгейінен 1700 м); Сазаната өзенінің шатқалының жоғарғы жағындағы жартастағы суреттер, сонымен қатар Грейг қызғалдақтары өседі.

​Флора және фауна

Сайрам-Өгем МҰТП аумағында өсімдіктердің 1635 түрі, оның ішінде Қызыл кітапқа енген 62 түрі кездеседі:
Грейг қызғалдағы, Кауфман қызғалдағы, Сиверс алма ағашы, Недзвецкий алма ағашы, Кавказ таудағаны, Қаратау пиязы, Королков ароинигі, Зеравшан аршасы, пскем пиязы, Янчевский қарақаты және т. б.

Парк аумағында сүтқоректілердің 59 түрі, оның ішінде Қызыл кітапқа енген 10 түрі бар:

Мензбир суыры, ақбауыр жарқанат, бүрме ерiндi жарқанат, Тянь-Шань қоңыр аюы, тас сусары, шұбар күзенi, қар барысы, Түркістан сілеусіні, Қаратау тау қошқары (арқар), Үнді жайрасы.
Саябақтың аумағында құстардың 300-ге жуық түрі бар, оның ішінде Қызыл кітапқа енген 30 түрі: бүркіт, ақ дегелек, алакөз қаралаүйрек, жыланшы қыран, ителгi, лашын, дуадақ, безгелдек, қоңыр кептер, үкі, көкқұс және т.б. кездеседі.

Туризм

Парк аумағында 7 туристік маршрут әзірленді, олардың паспорттары орман және аңшылық шаруашылығы комитетінің 2008 жылғы 1 сәуірдегі № 93 бұйрығымен бекітілген.

№ 1 маршрут – Мақпал көлі.
Қозғалыс түрі - атпен серуендеу, Өгем кордон жотасы, Өгем - Диерменбастау ілеспе шатқалы маршруттағы негізгі пункттер. Маршруттың ұзындығы - 45 км.

№ 2 маршрут - Сусіңген көлі.
Қозғалыс түрі – жаяу, атпен. Маршруттардағы негізгі пункттер:
Өгем кордоны - Өгем өзені - Айғыржыққан өзені – Жаужүрек асуы - Ақкөйлек жартасы - Тоғытба асуы. Маршруттың ұзындығы 31 км.

№ 3 маршрут - Сазан ата өзенінің петроглифтері.
Қозғалыс түрі атпен, жаяу. Маршруттардағы негізгі пункттер: «Альтекс» СТФ кемпингі – Сайрамсу өзені - Сазан ата бұлағы - Сілбілі көлі. Сазан ата бастауы Маршрут ұзындығы - 12 км.

№ 4 маршрут - «Сайрамсу көл» көлі.
Қозғалыс түрі – жаяу. Маршруттардағы негізгі пункттер: «Альтекс» СТФ кемпингі – Сайрамсу өзені - Кырчищлы жылғасы, Көпжайлау жылғасы, Сайрамсу көлі Маршруттың ұзындығы - 14 км.

№ 5 маршрут - Сарыайғыр өзені. Сусіңген көлі - «Южная» турбазасы.
Қозғалыс түрі – жаяу, атпен Маршруттардағы негізгі пункттер:
Қордон Сарыайғыр – Сарыайғыр - өзені - Мыңжылқы жартасы- Тікенек ауылы - Ақбұрхан өзені - Ұлыжұрт ауылы – Кішіжұрт ауылы - Қырыққыз жартасы - Бадам өзені - Бадам кордоны. Маршруттың ұзындығы - 72 км.

№ 6 маршрут - Бозторғай жылғасы.
Қозғалыс түрі – жаяу (альпинистік). Маршруттардағы негізгі пункттер: Боралдай тауы – Көкбұлақ кордоны - Бозторғай өзені. Маршруттың ұзындығы - 72 км.

№ 7 бағыт - Владислав Шыңы.
Қозғалыс түрі – жаяу (альпинизм). Маршруттардағы негізгі пункттер: «Алтекс» СТФ кемпингі - Сайрамсу өзені - Көпжайлау өзені (жабайы альпинистер шатқалы) - снежный (3350 м), Владислав шыңы (3632). Маршруттың ұзындығы-30 км.

№ 8 «Қасқасу өзені - Сусінген көлі».
Қасқасу, Кордон Қасқасу, Қыржалысай асуы, Үшқарасай өзені, Сусінген өзені, Сусінген көлі маршруттарындағы негізгі пункттер. Қозғалыс түрі – жаяу, атпен Негізгі пункттері: Текенек қайың тоғайы, ақ-күйлік шатқалы,Қызылжайлау шатқалы. (сол жолмен оралуды қосқанда). Маршруттың ұзындығы -32 км.

№ 9 «Сарыайғыр өзенінің шатқалы».
Түрі - қозғалыстар жаяу, маусымдық және топтық, 13 км (сол жолмен оралуды қоса алғанда).7 сағ. 30 мин. (аялдамалар мен тоқтауларды ескере отырып).

№ 10 «Құс базары» бағыты.
Танымдық, жаяу, маусымдық, жеке және топтық, 7 км .(сол жолмен оралуды қосқанда) 4 сағат 45 мин. (аялдамаларды ескере отырып).

№ 11»Үшбастөбе ежелгі қонысы» бағыты
Түрі - жаяу, атпен жүру, маусымдық, топтық және бірлік, 42 км (кері жолды ескере отырып) жұмыс істеу мерзімі маусым-қыркүйек.