Kz Ru En

Алтын Емел ұлттық паркі

Qazaq Geography

НЕГІЗГІ АҚПАРАТ

Парк туралы


«Алтын Емел» – өзен аңғарындағы немесе Қазақстанның Жетісу облысының аумағында орналасқан мемлекеттік ұлттық табиғи парк. Оңтүстігінде Іле өзені мен Қапшағай су қоймасымен, солтүстігінде Жоңғар Алатауының батыс жоталары — Шолақ, Матай Алтынемел және Қояндытау тауларымен, шығысында Ақтаудың аласа тауларымен шектелген аумақты алып жатыр. Жотаның атауы ол арқылы өтетін негізгі асудың атауынан шыққан, түркі-моңғол тілінен аударғанда Алтынемел — «алтын тоқым» дегенді білдіреді.

Орналасқан жері

Жетісу облысы
Кербұлақ ауданы
Панфилов ауданы



44.2000″ c.ш.. 78.2600″ ш. б..

География


«Алтын Емел» паркі 1996 жылы 10 сәуірде бұрынғы: Қапшағай мемлекеттік аңшылық-қорық шаруашылығы, Алматы мемлекеттік қорығы, жануарларды жартылай еркін ұстау питомнигі (құландарды ұстау орны), «Басшы» ұжымдық ауыл шаруашылығы кәсіпорны аумақтарында 209 553 га алаңмен құрылды. Саябақты құрудың мақсаты - флора мен фаунаның сирек, құрып кету қаупі төнген және аса құнды түрлерінің бірегей табиғи кешендерін сақтау.
Қазіргі уақытта саябақтың жалпы ауданы 307 653,35 мың га құрайды.
Саябақтың аумағына таулы, құмды-шөлді, қиыршық тасты-сазды-шөлді ландшафт кешендері кіреді.
Ол екі негізгі бөліктен тұрады — Іле өзенінің оң жағалауына іргелес жатқан жазық және Жоңғар Алатауының жоталары мен Алтынемел жотасының макро баурайы. Жазықтарда шағын аралдық тау жоталары орналасқан. Парк аумағында көміртегі шөгінділері (300 миллион жыл) анықталды, олар негізінен вулканиттермен, пермь және көмір шөгінділерімен, ал ең көне шөгінділер силур шөгінділерімен ұсынылған. Саябақтың таулары негізінен 200-ден 400 миллион жылға дейінгі палеозой жыныстарынан тұрады.

Флора және фауна


Парк флорасында өсімдіктердің 1800-ге жуық түрі бар, олардың ішінде 21 түрі Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген, 60-қа жуық түрі Жоңғар Алатауы мен Іле-Балқаш бассейнінің эндемикалық және сирек кездесетін түрлері болып табылады. Флорадан ежелгі ақ және қара сексеуілді, темір ағашының шағын тоғайларын (Кавказ қаңқасы), Сиверс алма ағаштарын атап өткен жөн.
Омыртқасыздардың 1658 түрі мекендейді, оның ішінде таксондар: тең қанаттылар - 56, дәуіттер - 7, тік қанаттылар - 497, қатты қанаттылар - 536, қабыршық қанаттылар - 164, жарғақ қанаттылар - 225, мамық қоңыздар мен биттер - 1, өрмекші тәрізділер - 140, моллюскалар - 32 түр.
Ұлттық парктың омыртқалы жануарлар фаунасының 393 түрі бар. Парк аумағында сүтқоректілердің 78 түрі, құстардың 260 түрі, бауырымен жорғалаушылардың 25 түрі, қосмекенділердің 4 түрі, балықтардың 26 түрі мекендейді.
Паркта мекендейтін жануарлардың 56 түрі Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген, оның ішінде жәндіктердің 25 түрі, 3 балық, 2 қосмекенділер, 1 бауырымен жорғалаушылар, 12 құс, 10 сүтқоректілер, соның ішінде арқар, құлан, қарақұйрық бар. Ұлттық саябақтың мақтанышы - бұл құландар санының көптігі. 1982 жылы Барсакелместен Алтынемел қаласына бірнеше ондаған түрікмен құландары әкелінді. Қазір олардың саны екі мыңнан асады. Ұлттық саябақтың тағы бір безендірілуін қарақұйрық деп атауға болады. Сонымен қатар, Алтынемелде 2000 жылдардың басында Германияның хайуанаттар бағынан реинтродукция аясында Пржевальский жылқысы әкелініп, жерсіндірілді.
Құстар келесі түрлермен ұсынылған: қызғыш, шөп өсіруші, тауқұдірет, шалғындық қарақас, қырғауыл, бөдене, шалғын құладын, сары және қарабас шақшақай, балшықшы (кіші шүрілдек, теңіз шүрілдек, сауысқан балшықшы, ұзынсирақ балшықшы), шағала (көл шағаласы, өзен қарқылдағы), шақшақай сияқты түрлермен ұсынылған.

​Климаты


Саябақтың климаты күрт континентальды, қысы суық және құрғақ, жазы ыстық. Жауын-шашынның жылдық мөлшері 300-330 мм-ден аспайды.

+4 °С
-8 °С
300-330 mm
+26 °С
0-5 m/s

Көрнекті орындар

Саябақтың ең көрнекті жерлері — ұзындығы 1,5 км және биіктігі 130 м-ге дейін жететін «Әнші бархан» құм төбесі; Ақтау шатқалдарымен кесілген сазды таулар; Қатутауы – жанартау жыныстарынан тұратын таулар; Көкбастау шатқалындағы Шоқан Уәлиханов бұлағы.
Іле өзенінің жағасынан 3 км қашықтықта біздің эрамызға дейінгі VIII—III ғасырлардағы сақ көшпелі элитасының Бесшатыр қорымы орналасқан. Тайғақ петроглифтері де осында.

Байланыс

Жалпы мәселелер
info@q-g.kz

8 (7172) 999 336 (ішкі 1014)

8 (7172) 999 336 (ішкі 1054)

Экспедиция, іс-шаралар
БАҚ байланыс
Z10G9D2 Қазақстан, Астана Абай даңғылы 22
Бізге жазыңыз